شاه میرزا از معدود افرادی بود که گنجینه ای بزرگ را با خود به دل خاک برد و آیندگان از داشته های او محروم شدند و متاسفانه کسی در زمان حیات او به فکر نجات گنجی که او در سینه داشت نیفتاد.
هیچ کس نمیداند که چه نیرویی شاه میرزا را 23 سال به دزفول می کشاند تا در دهه ی محرم و عاشورا ساز چپی بزند. همانطور که کسی نمیداند کدامین نیرو تن نحیف و لاغر او را استوار می داشت تا ساعتها در مراسم شادی مردم سرنا بنوازد و هیچکس ندانست که در پشت چشمان بسته ی او در هنگام سرنا زدن چه می گذشت.
پیرمردی لاغر اندام و نحیف,بسیار کم حرف, متواضع,قانع و صبور , گرچه در بیرون از مرزهای ایران بنام و مشهور بود اما در شهر خود کمتر مورد توجه مسوولان قرار گرفت.
شاه میرزا در معرفی فرهنگ غنی لرستان به جهان سهم بسزایی داشت. در جشنواره های فراوانی شرکت کرد. که در جشنواره آوینیون فرانسه با کسب رتبه نخست در سازهای بادی توانست لقب «مروارید اقیانوس» را دریافت کند.
استاد شاه میرزا مرادی در روز 23 آذز 1376 بر اثر بیماری مزمن ریوی و نارسائی قلبی درگذشت. پیکر او بر روی دستان مردم مشتاق در گلزار 17 شهریور دورود به خاک سپرده شد.بعد از آن یادبودی مختصر و دیگر هیچ. به همین زودی نام او از صفحه هنر دولتی پاک شد و کلیه افتخاراتی که برای ایران به ارمغان آورده بود به فراموشی سپرده شد.
اما اگر دستگاههای دولتی همه چیز را فراموش کرده اند چه باک که شاه میرزا هنوز در دل مردم زنده است.هنوز صدای سحر آمیز سرنای او در زندگی مردم جاری و تاثیر گذار است.
همانگونه که پژواک سرنای «امیر قلی» در دشت پهناور سیلاخور گوش هر دوستدار هنر را نوازش می دهد.همانگونه که صدای دهل «هبت الله صادقی» ایل را به کوچ فرا می خواند.
سرنا نوازی رسم دیرین این سرزمین است.دشت سیلاخور همواره در سیطره سرنا بوده است و امروز پس از آن رادمردان کسانی آمده اند (نبی الله مرادی,شاه رضا مرادی,رحم خدا نوری شاد,و…) تا سور و سوگ این مردم رنگ اساطیری خود را از دست ندهد.
زنده یاد استاد شاه میرزا مرادی در سال 13۰۷سی در روستای باباخانی از توابع شهرستان دورود به دنیا آمد.عمویش (محمد علی) از نوازندگان بنام کمانچه بود که وی نزد او نواختن ضرب و کمانچه را تعلیم دید.
استاد مرادی از سن 15سالگی نزد پدر خود مرحوم «ولی مرادی» به فراگیری سرنا پرداخت و سرنا نوازی را که یکی از برجسته ترین هنرها و مقبول و مالوف ترین موسیقی در میان طوایف خصوصا قوم لر بود را برگزید.
استاد شاه میرزا مرادی سرنا را بسیار زلال و شفاف می نواخت. وی در اولین جشنواره موسیقی فجر شرکت و به کسب مقام اول و دیپلم افتخار نایل آمد. و همچنین در شهرهای مختلف از جمله تبریز,ارومیه,سنندج, و تهران به اجرای برنامه های سرنا نوازی پرداخت.
استاد مرادی در سال 1370 به فستیوال آوینیون در کشور فرانسه راه یافت و در آنجا پس از اجرا ی چند برنامه مقام اول سازهای بادی جهان را کسب کرد و از طرف و از طرف منتقدین «مروارید اقیانوس» لقب گرفت و در سالهای متمادی در کشورهای فرانسه,انگلیس,اتریش, بلژیک, و آلمان به اجرای سرنا نوازی پرداخت و در تمام مراحل سرنا نوازی پسرش «رضا مرادی» وی را همراهی می کرد.
استاد شاه میرزا مرادی در تاریخ 23آذزماه 1376 چشم از جهان فرو بست و به دیار حق شتافت.
روحش شاد و یادش گرامی…..
یکی از روزهای شهریور 1376بود. به همراه پدرم برای تهیه این مصاحبه به منزل استاد شاه میرزا رفتیم. اون موقع من 11سال بیشتر نداشتم. ولی اون روز کاملا در خاطرم هست. این مصاحبه همان روزها در تاریخ 18 شهریور76 در روزنامه ایران به چاپ رسید که متن کامل مصاحبه را میتوانید در ادامه مطلب بخوانید.
—————————————————————-
دورود.خیابان جماران. از شیب تند خیابان که بالا می رویم استاد مشغول آب دادن به درختان کنار خیابان است.مغازه ای کوچک دارد که برای سرگرمی او در اوقات فراغت است.صمیمانه استقبال می کند. خانه ساده او همانند خانه بقیه شهروندان دورودی,بسیار صمیمی است. با صدایی آرام و متین شروع به صحبت می کند:
در سال 1307 در روستای باباخانی به دنیا آمدم. از سن 10سالگی در کنار عمویم محمد علی مرادی که استاد کمانچه بود ضرب زدن را آغاز کردم. در حین آموختن ضرب,آموزش کمانچه را نیز شروع کردم و کمانچه را از عمویم فرا گرفتم.در سن 15سالگی با علاقه شدید سرنا از پدرم که سرنا می نواخت آموختم و تا امروز این کار ادامه دارد.
در خصوص کار خود می گوید: موسیقی در پیش از انقلاب فقط منحصر به جشنها می شد.خوشبختانه با پیروزی انقلاب اسلامی موسیقی محلی هم جایگاه حقیقی خود را پیدا کرد.به نحوی که از کارهای باارزش به طور صحیح استفاده می شود.
امروز من هم زیر نظر ارشاد اسلامی دورود هستم و از این اداره حقوق می گیرم. مقامهای مسوول در تهران خانه ایی برای من درنظر گرفتند که من به خاطر علاقه شدیدی که به زادگاهم و مردم آن دارم(و اساسا فکر می کنم که هنر من از این مردم و برای این مردم است) به تهران نرفتم.
تا کی قصد دارید سرنا بزنید؟استاد گفت: تا زمانی که جان در بدن دارم و توانایی داشته باشم سرنا می زنم.چون هر بار در سرنا میدمم خودم را در غم و شادی این مردم شریک می دانم و هیچ چیز برایم لذتبخش تر از این نیست که میبینم وقف مردم شده ام. از سرنانوازان عزیزی که چه دردورود و چه در دیگر نقاط لرستان سرنا می نوازند تقاضا دارم با جدیت کارشان را ادامه دهند و مدارج عالی را طی کنند.این ساز با مردم عجین شده است.
با سازتان چه می گویید؟ من همیشه وقتی سرنا می زنم چشمانم را می بندم و در درون خودم سیر و سفرها می کنم.عالمی دیگر دارم و به جرات می توانم بگویم که اصلا متوجه اطرافم نیستم. هرچه هست می دانم که شادی را از سرنا به دل مردم می پاشم و آن شادی را با چشمان بسته به خوبی میبینم و حس میکنم که مردم هم می دانند در درون من چه خبر است و این رابطه متقابل مرا به شوق می آورد. به نحوی که اگر ساعتها سرنا بزنم اصلا خسته نخواهم شد.
استاد,از کاربرد سرنا در عزا برایمان بگویید.سرنایی که در عزا زده می شود با سرناهای شادی فرق می کند. سرنای عزا به نام ساز چپی معروف است و مقداری از ساز معمولی بزرگتر است. ساز چپی در هنگام تشییع جنازه مقامی دارد و در هنگام خاکسپاری میت مقامی دیگر. از ساز چپی بیشتر در روز عاشورا استفاده می شود. که این حقیر افتخار دارم 14سال در شهر دزفول در عزای حسین ابن علی(ع) ساز چپی زده ام.
اسم قطعاتی که در مراسم شادی نواخته می شود چیست؟اصولا ساز همیشه همراه دهل است که معمولا این قطعات شیرین خسرو,سنگین سما,سه پا,دو پا, و سوار بازی هستند.
از تاریخچه ی سرنای خودتان بگویید. فقط می دانم که این ساز از چوب آبنوس ساخته شده است و از 7نسل قبل به من به ارث رسیده است.
از سفرها و کنسرتهایی که در داخل و خارج از کشور اجرا کرده اید بگویید. با ارزشی که موسیقی محلی بعد از انقلاب پیدا کرد این حقیر موفق شدم در سال 1369 همراه پسرم رضا مرادی که دهل می زند به کشور فرانسه برای شرکت در جشنواره جهانی موسیقی سازهای بادی بروم که در این جشنواره بعد از اجرای برنامه لقب مروارید اقیانوس را گرفتم.
در سال 1372در کشور آلمان کنسرتی داشتیم.در 14 شهر آلمان به طور جداگانه کنسرت داشتیم که با استقبال بی نظیر مردم رو به رو شد.
Filed under: Salam Press
پايگاه خبري سلام پرس 